کلاس های مختلف حريق
گروهها یا کلاس های مختلف حريق بر اساس مواد سوختی مختلف تقسیم بندی می شوند یک آتش نشان باید بداند که چه نوع ماده ای در حال سوختن است تا بتواند خاموش کننده مناسب را انتخاب کند. به همین دلیل انواع حريق ها به پنج کلاس A , B , C , D , K تقسیم شده اند و بر همین اساس انواع مختلف خاموش کننده ها ساخته شده است.
کلاس A :
حريق های این کلاس شامل مواد قابل احتراق معمولی مانند چوب، البسه و پلاستیک است. این نوع حریق ها را میتوان به راحتی با آب و مواد خاموش کننده دیگری مانند کف کلاس A که بر پایه آب به وجود آمده است و همچنین پودر خشک شیمیایی اطفاء کرد. با این حال همچنان آب اصلی ترین ماده خاموش کننده ای است که به وسیله سازمان های آتش نشانی به کار گرفته میشود. از آب برای خنک کردن آتش و پایین آوردن دمای آن و در نتیجه کاهش تولید بخارات قابل اشتعال استفاده میشود. در این نوع حریقها پس از اطفاء باید باقیمانده های سوخت کاملا خنک شوند تا احتمال آتش سوزی مجدد از بین برود.
کلاس B :
حريق های این کلاس شامل گازها و مایعات قابل اشتعال و قابل احتراقی مانند بنزین، نفت و هیدروژن است. آتش هایی که بر اثر نشت گاز یا مایعات قابل اشتعال به وجود آمده اند را نباید اطفاء کرد زیرا اطفاء این نوع حریقها سبب تجمع گاز یا مایع و در نتیجه احتمال رخداد انفجار و آتش سوزی های عظیم می شود بنابراین باید از نشت مایعات و گازهای قابل اشتعال جلوگیری شود بدین معنی که باید ابتدا منبع سوخت قطع شود پس از قطع منبع سوخت میتوان برای اطفاء حریق از دی اکسیدکربن، پودر خشک شیمیایی و کف کلاس B استفاده نمود.
کلاس C :
در حقیقت حریقهای این کلاس شامل مواد سوختی کلاسهای A يا B است که شامل انرژی الکتریکی نیز می باشند. ممکن است این حريقها شامل تجهیزات الکتریکی برق داری مانند وسایل برقی خانگی، ترانسفورماتورها، کامپیوترها و خطوط برق باشند بنابراین استفاده از آب و مواد خاموش کننده دیگری که بر پایه آب باشد برای اطفاء این حريق ها بسیار خطرناک است زیرا سبب برق گرفتگی می شود. از این رو بهترین روش اطفاء این است که ابتدا جریان برق قطع شود سپس با توجه به نوع مواد سوختی و تقسیم حریق به کلاس های A يا B میتوان از خاموش کننده مناسب استفاده نمود.
کلاس D :
حریقهای این دسته شامل آلیاژها و فلزات اشتعال پذیری مانند سدیم، منیزیم، لیتیوم و پتاسیم است. یکی از علائم این نوع حريقها انتشار نور درخشانی است که بر اثر واکنشهای احتراق به وجود می آید. این فلزات در حالت پودری و برادهای خطرناک تر هستند زیرا ذرات معلق و متراکم آنها در هوا بر اثر تماس با منبع جرقه سبب انفجارهای عظیم میشود. دمای بسیار زیاد سوختن برخی از این فلزات سبب ناکارآمد شدن آب یا سایر مواد خاموش کننده رایج برای اطفاء حریق آنها میشود. بهترین ماده خاموش کننده این حريق ها پودر خشک است که البته با سایر انواع پودرها متفاوت است. جهت انجام عملیات در مراکز صنعتی، آتش نشانان باید درباره نوع و محل نگهداری مواد سوختی اطلاعات لازم را اخذ کنند تا آمادگی لازم جهت مقابله و کنترل انواع حريق ها را داشته باشند.
کلاس K :
حریقهایی شامل روغن ها و چربیها که بخصوص در آشپزخانه های خانگی و مراکز پخت و پز صنعتی رخ می دهد در این دسته قرار دارند. به عنوان نمونه میتوان به روغن های گیاهی و حیوانی و روغن هایی که در دمای بسیار بالا میسوزند، اشاره کرد. به دلیل بالاتر بودن دمای شعله زنی روغن ها و چربیها به نسبت مایعات اشتعال پذیر، استفاده از مواد خاموش کننده کلاس B برای اطفاء حريق های این کلاس ناکارآمد خواهد بود بنابراین کلاس جدیدی به نام K به وجود آمده است. برای خاموش کردن این نوع حریقها از مواد مرطوب شیمیایی استفاده میشود در این نوع ماده خاموش کننده از روش صابون سازی برای اطفاء حریق استفاده میشود.
برای بررسی استفاده یا عدم استفاده از خاموش کننده، نوع، نحوه استفاده و بسیاری موارد دیگر باید روند خاصی را در نظر داشت. جهت یادگیری بهتر مراحل این روند می توان از عبارت SECRET استفاده نمود:
وسعت حریق به چه اندازه است S=Size of fire
ایا باید از خاموش کننده استفاده شود یا خیر E=Extinguisher
آتش در چه گروهی قرار دارد C= Class of fire
رتبه بندی خاموش کننده ها در هر گروه R=Rating
از بین بردن عوامل ادامه حریق E=Extinguishing agent/effect
تکنیک استفاده از خاموش کننده T=Technique